«Δεν γινόμαστε πολίτες με ημερομηνία λήξης!»

Τοποθέτηση σχετικά με τον νόμο για την ψήφο των εκτός επικρατείας Ελλήνων.

Ακόμη και πριν από την μεταπολίτευση, στην δεκαετία του 1960 στην Γερμανία, έχει κατατεθεί το αίτημα των αποδήμων Ελλήνων να μπορούμε να συμμετέχουμε στις εκλογές για το Ελληνικό Κοινοβούλιο από τον τόπο κατοικίας μας. Ήδη το γεγονός ότι σήμερα, περισσότερα από πενήντα χρόνια μετά, ακόμη δεν έχει ψηφιστεί ο σχετικός νόμος, παρ’ όλες τις κατά καιρούς μεγαλόστομες διακηρύξεις, αποτελεί απόδειξη του εμπαιγμού των κομμάτων απέναντι σε όλους του απόδημους.

Δεν τίθεται καν το θέμα, αν εμείς οι απόδημοι πρέπει να δικαιούμαστε να ψηφίσουμε από τον τόπο κατοικίας μας. Πλέον όλα τα δημοκρατικά κόμματα της βουλής αποδέχονται αυτό το αίτημα. Η Ελλάδα είναι μία από τις πολύ λίγες χώρες στην Ευρώπη, που ακόμη δεν έχει διευθετήσει αυτό το ζήτημα. Το θέμα είναι, λοιπόν, οι προϋποθέσεις και οι όροι συμμετοχής μας.

Πιστεύω ότι ο σχετικός νόμος θα πρέπει να καλύπτει τα εξής πέντε βασικά σημεία:

1. Όσοι Έλληνες είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους οποιασδήποτε εκλογικής περιφέρειας της Ελλάδας δικαιούνται να ψηφίσουν στον τόπο κατοικίας τους, οπουδήποτε στον κόσμο κι αν είναι αυτός. Έτσι θα παροτρυνθούν και όσοι έχουν το δικαίωμα εγγραφής και δεν το έχουν κάνει ακόμη, να εγγραφούν. Οι εγγραφές στους εκλογικούς καταλόγους πρέπει να προβλεφθεί ότι θα μπορούν να πραγματοποιηθούν και στα κατά τόπους προξενεία ή στις πρεσβείες, όταν οι ψηφοφόροι πληρούν τις προϋποθέσεις.
2. Δεδομένου ότι η αυτοπρόσωπη συμμετοχή στην ψηφοφορία (σε προξενεία, πρεσβείες, κοινότητες κτλ.) είναι δύσκολη λόγω μεγάλων αποστάσεων ή αδύνατη (π.χ. για αυτούς που έχουν προβλήματα υγείας), αποτελεί αδήριτη ανάγκη η εξασφάλιση του δικαιώματος της επιστολικής ή και της ηλεκτρονικής ψήφου για όλους. Θεωρώ, όμως, ότι επιτέλους το δικαίωμα της επιστολικής ψήφου πρέπει να αναγνωριστεί σε όλους τους Έλληνες, και αυτούς που διαμένουν στην Ελλάδα, ώστε να φύγουμε σταδιακά από το αναχρονιστικό φαινόμενο της υποχρέωσης επιλογής μεταξύ της δήλωσης ως ετεροδημότες, της μετακίνησης στον τόπο καταγωγής, της αποχής και της δημιουργίας ειδικών εκλογικών καταλόγων. Οι βασικές αρχές της άμεσης και μυστικής ψηφοφορίας μπορούν, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες, να εξασφαλιστούν και μέσω της επιστολικής ψήφου.
3. Δεδομένου ότι εμείς οι απόδημοι, εκτός από την επιθυμία και αγωνία μας να προχωρεί η Ελλάδα με επιτυχία προς το μέλλον, εξασφαλίζοντας την ποιότητα ζωής όλων των Ελλήνων, έχουμε και τις δικές μας ιδιαιτερότητες και αιτήματα, τα οποία δεν μπορούν εύκολα να τα υποστηρίξουν κάποιοι στην Ελλάδα, ιδιαίτερα αν δεν έχουν την προσωπική εμπειρία της αποδημίας, πρέπει να εκλέγουμε βουλευτές μέσα από τις τάξεις μας. Οι συζητήσεις των τελευταίων ημερών σε τηλεοπτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, με ανθρώπους που πολλές φορές προφανώς είναι ανίδεοι και δεν γνωρίζουν, ποια θέματα απασχολούν τους απόδημους, το αποδεικνύουν. Πρέπει, λοιπόν, είτε τα κόμματα να αναλάβουν με κάποιον ελεγχόμενο τρόπο την υποχρέωση να συμπεριλαμβάνουν απόδημους σε εκλόγιμες θέσεις στα ψηφοδέλτια επικρατείας, ή να δημιουργηθούν απόδημες εκλογικές περιφέρειες. Πρέπει, βασικά, οι απόδημοι να γινόμαστε αντιληπτοί στην κοινωνία και στο κοινοβούλιο ως ιδιαίτερη οντότητα.
4. Η προσμέτρηση της ψήφου των εκτός επικρατείας Ελλήνων ψηφοφόρων στο αποτέλεσμα είναι αυτονόητη και δεν χρήζει περαιτέρω επιχειρηματολογίας.
5. Τέλος, αδυνατώ να αντιληφθώ το νόημα του αιτήματος για τον ορισμό χρονικού ορίου στο δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφοφορία. Με ποιο δικαίωμα η Ελληνική Πολιτεία επιδιώκει να δημιουργήσει Έλληνες πολίτες με ημερομηνία λήξεως; Θα αποτελούσε σοβαρότατο ατόπημα και μεγίστη απογοήτευση για δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων της διασποράς η θέσπιση τέτοιας διάταξης. Ακόμη σοβαρότερο ατόπημα θα αποτελέσει η τυχόν αλλαγή του Συντάγματος, έτσι ώστε να κατοχυρωθεί συνταγματικά η διάταξη δημιουργίας πολιτών δεύτερης κατηγορίας με ημερομηνία λήξης. Ένα τέτοιο άρθρο στο σύνταγμα θα είναι σίγουρα ιδιαίτερα προβληματικό και δεν θα συνάδει με τις παραδοσιακές δημοκρατικές αρχές και αξίες της Ελλάδας.Για τον απλούστατο λόγο ότι κάτι τέτοιο θα χώριζε τους απόδημους Έλληνες πολίτες ψηφοφόρους σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που έχουν το δικαίωμα άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος στον τόπο κατοικίας τους και σε αυτούς που το είχαν και το έχασαν ή δεν το απέκτησαν ποτέ, γιατί έκαναν το «λάθος» να μεταναστεύσουν νωρίς. Όταν κάποιος είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους, αυτό θα πρέπει να ισχύει μέχρι το τέλος της ζωής του, όπως ισχύει και για τους πολίτες που διαμένουν εντός της επικράτειας. Κατά τα λοιπά θα πρέπει να ισχύουν οι υπάρχουσες διατάξεις σχετικά με τις περιπτώσεις απώλειας του δικαιώματος.

Οι απόδημοι όπου γης είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι της Ελλάδας, στηρίξαμε και στηρίζουμε την μητέρα πατρίδα καθημερινά και όχι μόνον σε περιόδους κρίσεων και έχουμε στην μεγάλη μας πλειονότητα πλήρη επίγνωση της σημασίας της ψήφου μας. Έχουν ωριμάσει, πλέον, πλήρως οι συνθήκες για την εκπλήρωση της συνταγματικής υποχρέωσης της κυβέρνησης και της βουλής, να θεσπίσουν έναν νόμο που θα εξασφαλίζει την συμμετοχή των αποδήμων στις εκλογές από τον τόπο διαμονής μας. Τα δημοκρατικά κόμματα που εκπροσωπούνται στην σημερινή βουλή πρέπει να ανταπεξέλθουν σε αυτήν την ηθική, δημοκρατική και συνταγματική υποχρέωση και, σεβόμενα τις παραπάνω αρχές, να ψηφίσουν ομόφωνα τον σχετικό νόμο.

Γράφει για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο Πάνος Δροσινάκης