Ασπάλαξ
Θα ήθελα να ισχυρισθώ πως είμαι από τους λίγους ανθρώπους εντός και κυρίως εκτός των κυρίαρχων ρευμάτων τής “αριστεράς” που κατανοεί σχεδόν συναισθητικά το έργο του Παζολίνι.
Η ζωή μας δεν έχει μεγάλη σχέση με την ζωή του, δεν έχω ούτε καν ένα μικρό κομμάτι από το θάρρος αυτού του μεγάλου ανθρώπου, αυτού του μεγάλου κομμουνιστή, αλλά πολλά από τα στοιχεία των ταπεινών απόψεών μας γύρω από ζητήματα που “καίνε” τα μυαλά των εγκεφαλιστών αντιπάλων μας είναι σαν να έρχονται μέσα από την ουσία των έργων του.
Πολλά από αυτά που οι αριστεροί κρετίνοι της εποχής μας θεωρούν στο έργο του ως συμπαθείς επιβιώσεις του συντηρητισμού του θεωρώ πως είναι αναπόσπαστα στοιχεία τής ουσίας του, της ψυχής του.
Ο Παζολίνι ήταν ένας άνθρωπος της σκληρής, της ωμής λαϊκής εμπειρίας, και δεν είχε καμία σχέση ούτε με τους αριστοκράτες του κόμματος ούτε με τα κωλοπαιδαρέλια του αριστερισμού, που μας ταλαιπωρούν ακόμα και σήμερα με τις αρλούμπες και τους υπερεπαναστατισμούς τους.
Στάθηκε δίπλα στην άκρα αριστερά της εποχής του όταν τούτη έπεσε θύμα διώξεων και συνωμοσιών, παρέμεινε δίπλα στην ριζοσπαστική νεολαία τής Ευρώπης παρά τις επιθέσεις του κόμματος και της σοβιετικής γραφειοκρατίας, αλλά πάντα το μάτι του ήταν στραμμένο στον λαϊκό κόσμο (το προλεταριάτο που προήλθε από την αγροτιά του Νότου) και “υπόκοσμο” (το υποπρολεταριάτο) και ποτέ μα ποτέ δεν τής χαρίστηκε.
Θα χρειάζονταν πολλές σελίδες για να αναδείξουμε το μέγεθος, το βάθος, την εμβρίθεια, αλλά και το “ακαδημαϊκά άψογον” του διανοούμενου Παζολίνι.
Ο Παζολίνι δεν ήταν ένας ερασιτέχνης, ούτε ένας Μπήτνικ (αν και είχε παράλληλες πορείες με τους Μπήτνικ), ήταν ένας άνθρωπος με στέρεα και βαθιά ιστορικοφιλολογική κατάρτιση, αυτό που λέμε εδώ στην Γραικία “φιλολογάρα”, ένας καταρτισμένος μαρξιστής, ένας θεός στις θεολογικές γνώσεις, ένας σπουδαίος κινηματογραφιστής, ποιητής, δοκιμιογράφος, μυθιστοριογράφος, φιλόσοφος.
Όλα αυτά σε μιαν άψογη, ολοκληρωμένη, θα τολμούσα να πω “επαγγελματική” μορφή.
Την ίδια στιγμή είχε πάντα το μάτι του στραμμένο στον λαό και τον υπο-λαό, γνωρίζοντας κάτι που κανένας ανόητος μαρξιστής ή υπερμαρξιστής δεν θέλει ακόμα να γνωρίζει, ότι δηλαδή αυτός ο λαός και ο υπο-λαός είναι το ίδιο και το αυτό πράγμα, και δεν υπάρχει καμία διαχωριστική γραμμή μεταξύ τους, αν μιλάμε για λαό και όχι για μια μικροαστική ή μικροαστικοποιημένη μάζα.
Ακόμα και σήμερα υπάρχουν καθοριστικές πτυχές του έργου του που είναι ακατανόητες από τους ψευδοαιρετικούς στοχαστές ή καταναλωτές ψευδοαιρετικού στοχασμού, παρά το γεγονός πως υπάρχει μια αβαθής συμπάθεια προς το έργο αυτό που απορρέει από την κοινοτοπία τής “πολιτισμικής νομιμοποίησης” αντισυντηρητικών θεματολογιών (υποπρολεταριάτο, ομοφυλοφιλία κ.λπ).
Ο Παζολίνι όμως δεν έχει καμία σχέση με αυτό το ευρύτερο ρεύμα ως προς την ουσία των στοχασμών και των ενοράσεών του, θα έλεγα και των “αισθήσεών” του.
Πραγματικά μου είναι δύσκολο να παραθέσω (αυτές) τις διαφορές, τα σημεία, και τους ετερόδοξους ορίζοντες των έργων του, θα έπρεπε να μην κάνω τίποτα άλλο για πολλούς μήνες, αλλά μπορώ να σταθώ σε μερικά σημεία, αναδύοντας απλά την ανάγκη για μιαν μελλοντική ερευνητική προσπάθεια που θα μπορούσε να απασχολήσει κάποιον νεώτερο ή ικανότερο.
Για τον Παζολίνι η φτωχή, η “αρχαία” αγροτιά, δεν είναι (ήταν) μια αντιδραστική τάξη, τουναντίον είναι μια ρίζα τής αυθεντικής επανάστασης.
Για τον Παζολίνι ο κόσμος είναι ιερός, ακόμα και εκεί όπου φαίνεται να παραβιάζεται, βεβηλώνεται το ιερόν.
Για τον Παζολίνι υπάρχει λαός, μπορεί να αποφεύγει τον όρο, ή να μην του δίνει έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα, αλλά δεν κατανοεί τον κόσμο πέρα από το λαό, το πόπολο, πέρα από τον φτωχό, τον άσημο, στερημένο, διαλυμένο λαό.
Ο Παζολίνι όμως όχι απλά κατανοεί, χωρίς φτιασίδια, αυτό τον κόσμο, αλλά και τον αγαπά, τον αφουγκράζεται, αισθάνεται τους παλμούς του, και πάλι τον μισεί, τον αγαπά μισεί αγαπά, αλλά στην βάση των πραγμάτων τον αγαπά.
Στην σκέψη και την ψυχή του Παζολίνι δεν υπάρχει ούτε ένα ελάχιστο περιφρόνησης για κανέναν ταπεινό άνθρωπο, για κανέναν μούργο, για κανέναν λαϊκό φριχτό μικροαστό, αν είναι ακόμα μέσα στον βυθό τής ταπεινότητας.
Γι’ αυτό όμως στον Παζολίνι υπάρχει μια έντονη πανταχού παρούσα δυσθυμία απέναντι στα παιδιά του μπαμπά, τους λαμπρούς ετοιμόλογους καταρτισμένους εξυπνάκηδες ριζοσπάστες του 68.
Δεν θα υπάρξει πραγματική επαφή εκείνη την περίοδο παρά το γεγονός πως ο Παζολίνι μπήκε στην διαδικασία της αριστερίστικης ζύμωσης και της προσχώρησης ακόμα στον αριστερισμό.
Μπορώ να πω πως βαθιά μέσα του τους αντιπαθούσε τους περιφρονούσε, και αυτό δεν κρύβεται.
Γι’ αυτό, για να καταλάβουμε την διαφορετικότητά του πρέπει να τον “αντι-παραθέσουμε” διαλεκτικά προς τις άλλες αιρετικές μορφές στοχαστών και καλλιτεχνών τής εποχής του που μια χαρά συντονίζονταν με το νέο ρεύμα.
Και ο Παζολίνι συντονίζονταν με το νέο ρεύμα, αλλά προβληματικά.
Ακόμα και σήμερα οι αριστεροί εγκεφαλιστές δεν τον καταλαβαίνουν, τον αντιμετωπίζουν ως αντιφατικό, χωρίς να κοιτάνε βέβαια την δική τους καθόλου αντιφατική τύφλα, το καθόλου δεν είναι ειρωνικό.
Και κάτι τελευταίο, αρκετά επίκαιρο.
Ο Παζολίνι ήταν αντιφασίστας ως το κόκαλο, μάλλον έπεσε θύμα φασιστικής δολοφονίας, όπως λένε τα τελευταία στοιχεία, αλλά ο αντιφασισμός του θα ήταν κάτι το εντελώς παράδοξο με τα μάτια των σημερινών αντιφασιστών.
Πραγματικά αξίζει να μελετήσουμε Παζολίνι και να συγκινηθούμε με το έργο και τη ζωή του, αλλά επίσης, σας το εγγυώμαι με έναν εμπειρικό τρόπο, αυτό που πρέπει να κάνουμε περισσότερο είναι να σκεφτούμε σοβαρά την πολιτική του παρακαταθήκη σε σχέση με την εμμονή του να θέλει να είναι μέσα κατάβαθα στον κοσμάκη, με αγάπη, χωρίς ωραιοποιήσεις.
Αυτό, δεν είναι μια παράδοξη στάση, αυτό δεν είναι μια παραξενιά.
Αυτό είναι ένας πραγματικός αγωνιστής, αυτό θα έπρεπε να είναι ένας κομμουνιστής, και μεις αυτό δεν το πλησιάζουμε ούτε στον ύπνο μας, και όσοι λένε πομπωδώς ότι το πλησιάζουν λένε ψέματα..
