Ασπάλαξ
Το υπαρξιακό ερώτημα του τίτλου δεν αναφέρεται στους νεοφιλελεύθερους, δηλαδή τους φερόμενους ως λάτρεις της αγοράς, οι οποίοι κυριαρχούν παγκοσμίως. Το είδος αφθονεί και εν Ελλάδι. Στην πραγματικότητα οι νεοφιλελεύθεροι δεν είναι παρά μασκαρεμένοι κρατιστές που απλώς επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν το κράτος προς όφελός τους. Είναι στ’ αλήθεια φιλελεύθερες οι ελληνικές τράπεζες που επιβιώνουν (και αποσπούν μεγάλα κέρδη) καθαρά και μόνο χάρη στην κρατική στήριξη;
Ή μήπως είναι στ’ αλήθεια φιλελεύθερος ο κ. Μητσοτάκης; Από πότε; Δεν χρειάζεται καν να αναφερθούμε στον εδραιωμένο πελατειακό χαρακτήρα της ΝΔ και τις προσβάσεις της στο δημόσιο. Αρκεί να παρατηρήσουμε ότι ο κ. Μητσοτάκης ασπάζεται τις ίδιες μνημονιακές πολιτικές με τον κ. Τσίπρα. Προτείνει μόνο διαφορετική κατανομή των φορολογικών βαρών, μιλώντας κυρίως για απολύσεις μεγάλου αριθμού δημοσίων υπαλλήλων; Πέραν του ότι η πρόταση είναι πολιτικά αυτοκτονική, σε τι ακριβώς συνίσταται ο φιλελευθερισμός της; Παραδοσιακή ταξική πολιτική είναι που στοχεύει στη μετάθεση των βαρών των μνημονίων ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα.
Πως λοιπόν θα φαίνονταν οι πραγματικοί φιλελεύθεροι στην Ελλάδα σήμερα; Απαντώ με τρία παραδείγματα εν συντομία.
Πρώτον, με σθεναρή στάση υπέρ την στάσης πληρωμών στο χρέος. Το ελληνικό κράτος έχει μη βιώσιμο χρέος, η μάταιη προσπάθεια για την εξυπηρέτηση του οποίου έχει λυγίσει την παραγωγική οικονομία. Οι συνεπείς φιλελεύθεροι αποδέχονται την χρεοκοπία των επιχειρήσεων ως μέρος της λειτουργίας της αγοράς. Ας προτείνουν λοιπόν τη χρεοκοπία του ελληνικού κράτους, ώστε να πάρουν οι δανειστές ότι είναι διαθέσιμο από τα περιουσιακά στοιχεία του και να επανιδρυθεί σε υγιή βάση.
Δεύτερον, με σθεναρή στάση υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Η ΟΝΕ είναι μηχανισμός που περιορίζει δραστικά την ελευθερία της αγοράς συναλλάγματος και καταφανώς παραμορφώνει τις ισοτιμίες. Η Γερμανία έχει συστηματικά υποτιμημένη πραγματική ισοτιμία από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, και άρα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα. Ας προτείνουν λοιπόν ελευθερία στον προσδιορισμό των ισοτιμιών, ώστε να επέλθει ισορροπία στις εμπορικές ροές της Ευρώπης.
Τρίτον, με σθεναρή στάση κατά της ΕΚΤ. Ο κ. Draghi κατέχει το απόλυτο μονοπώλιο παροχής του τελικού μέσου πληρωμής στην Ευρώπη που του επιτρέπει να κατεβάσει τα επιτόκια κοντά στο 0%, απορροφώντας στην ουσία ολόκληρη την αγορά χρήματος της Ευρώπης εντός της ΕΚΤ. Οι αρνητικές παρενέργειες στο δανεισμό των επιχειρήσεων, αλλά και των κρατών, είναι πλήθος. Ας προτείνουν λοιπόν την άρση του μονοπωλίου της ΕΚΤ, ώστε να υπάρξει ανταγωνισμός στα μέσα πληρωμής και να ανακάμψει η λειτουργία της αγοράς χρήματος.
Αρκεί να παραθέσει κανείς αυτούς τους όρους για να φανεί η ανυπαρξία των πραγματικών φιλελεύθερων στην Ελλάδα. Ακόμη πιο ανύπαρκτες είναι βέβαια οι πιθανότητες να γίνουν όλα αυτά πράξη στην Ευρώπη. Το τελευταίο δεν είναι φυσικά κακό διότι, όπως έχω αλλού τονίσει, μιας και προέρχομαι από πολύ διαφορετική παράδοση, ο φιλελευθερισμός είναι βαθύτατα προβληματικός και στη θεωρία και ως εργαλείο πολιτικής. Αλλά τουλάχιστον ας ξέρουμε περί τίνος πρόκειται.
Τα καμώματα της κυβέρνησης Τσίπρα έχουν δημιουργήσει πολλούς όψιμους εραστές της αγοράς που καταφέρονται εναντίον των «Μαρξιστών». Καλό θα ήταν οι φιλελεύθεροι της μόδας να κοίταζαν λίγο πιο προσεκτικά τα του οίκου τους. Στην πραγματικότητα η μεγάλη πλειοψηφία τους δεν είναι παρά προσήλυτοι της ιδεολογίας του νεοφιλελευθερισμού, δηλαδή κρατιστές της σειράς. Δεν επιζητούν την αλλαγή οικονομικού μοντέλου, όπως αυτή θα προέκυπτε από τις θεωρίες του φιλελευθερισμού, αλλά τη διαμεσολάβηση του κράτους, ώστε να φορτωθούν τα βάρη των μνημονίων κάποιοι άλλοι.
Όσο ανύπαρκτος είναι ο Μαρξισμός της κυβέρνησης, τόσο ανύπαρκτος είναι και ο φιλελευθερισμός της αντιπολίτευσης. Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η χώρα πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.
Του Κώστα Λαπαβίτσα στο Liberal.gr
